آزمون زبان وزارت علوم (MCHE یا MSRT):
این آزمون یک آزمون سنجش سطح زبان است که معاونت دانشجویی وزارت علوم برگزارمی کند و برای دانشجویان به هزینه اعزام شخصی وبورسـیه خارج از کشور و دکترای داخل مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت به عـنوان نمره سطح زبان محسوب می شود این آزمون دارای 100 سوال است که به ترتیب 30 سوال شنیداری 30 سوال گرامر و 40 سوال درک مطلب می باشد و بصورت تستی برگزار می شود. عمدتا متقاضیان اعزام به خارج لازم است نمره قبولی لازم را در این آزمون کسب کنند و البته لازم به یادآوری است که این آزمون برای دانشگاههای خارج از کشور ناشناخته است و معتبر نیست و صرفا مجوز لازم برای کسب نمره قبولی اعزام به خارج یا بورسیه را برای دانشجو فراهم می کند و دانشجو لازم است مدارک جداگانه ای برای آزمونهای بین المللی زبان (تافل، آیلتس) برای دانشگاههای مقصد فرآهم کند.
آزمون زبان وزارت بهداشت (MHLE):
مخفف (Ministry of Health Language Exam ) آزمونی است که برای دوره های دکتری تخصصی پزشکی داخل کشور و خارج از کشور، توسط وزارت بهداشت برگزار می شود. شایان ذکر است، این آزمون در سطح تافل برگزار می شود. این آزمون به منظور ارزیابی توان داوطلب در زمینه تسلط به درک مطلب شنیداری، دستور زبان، واژگان زبان انگلیسی، خواندن و درک مطلب بوده و بصورت چند گزینه ای برگزار می گردد . شرط قبولی، کسب حداقل 50 درصد کل امتیاز آزمون است و مدت اعتبار مدرک فوق 2 سال از زمان برگزاری آزمون می‌باشد.
آزمون زبان پیشرفته تولیمو (Tolimo):
مخفف The Test of Language by the Iranian Measurement Organization می باشد که توسط سازمان سنجش آموزش کشور طراحی و اجرا می شود که در واقع آزمونی استاندارد برای تعیین سطح دانش زبان انگلیسی می باشد. در جلسه آزمون به هر یک از داوطلبان زبان انگلیسی پیشرفته (TOLIMO) دو دفترچه سوال داده می شود که یک دفترچه تشریحی(دفترچه شماره 1) و دفترچه دیگر تستی(دفترچه شماره 2) خواهد بود.
داوطلبان باید پاسخ سوال تشریحی را در همان دفترچه و پاسخ سوالات تستی را در پاسخنامه پاسخ بدهند.. این آزمون شامل ۱۴۰ سوال چهارگزینه‌ای و یک سوال در بخش نوشتاری در حیطه‌های زبانی نوشتاری (یک سوال و مدت پاسخگویی ۳۰دقیقه)، ساختار و نوشتار زبانی (۴۰ سوال و مدت پاسخگویی ۳۰ دقیقه)، خواندن و درک مطلب (۵۰ سوال و مدت پاسخگویی ۵۵ دقیقه) و درک مطلب شفاهی (۵۰ سوال و مدت پاسخگویی۳۵دقیقه) است.گفتنی است، نمره هر قسمت آزمون در مقیاس معمول محاسبه و ده برابرمیانگین این نمرات به عنوان نمره کل منظور می‌شود. دامنه نمره کل از ۳۱۰ تا ۶۷۷است. نمره بالاتر از ۶۰۰ عالی، بین ۵۲۰ تا ۵۹۹ خوب، بین ۴۸۰ تا ۵۱۹ متوسط و کمتر از۴۷۹ضعیف تلقی می شود. لازم به ذکر است که بخش نوشتاری نمره جداگانه دارد و نمره آن بین ۱ الی ۶ می‌باشد که در کنار نمره کل در کارنامه درج می‌شود.
آزمون تافل دکتری (زبان عمومی دانشگاهها):
تا قبل از اینکه وزارت علوم راسا اقدام به برگزاری آزمون ورودی دکتری به شیوه نیمه متمرکز نماید، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور در کنار آزمون دکتری تخصصی که برگزار می کردند، آزمونی را برای سنجش مهارت داوطلبان در زمینه زبان خارجی برگزار می کردند که به تافل دکتری یا زبان عمومی دانشگاهها شهرت یافت. این آزمون توسط هر دانشگاهی برگزار می شد و نمره قبولی در آن، لازمه پذیرش دانشجو در دوره دکتری محسوب می گردید. با توجه به برگزاری آزمون نیمه متمرکز دکتری و قرار گرفتن آزمون زبان در این آزمون، انتظار می رود به دنبال حذف آزمون اختصاصی دکتری هر دانشگاه، به تدریج آزمون زبان عمومی دانشگاهها نیز که توسط هر دانشگاهی اختصاصا برگزار می شد، حذف شود و ملاک عمل برای دانشگاهها، آزمون زبان دکتری نیمه متمرکز قرار گیرد.
آنچه در خصوص این آزمون (دکتری نیمه متمرکز) حائز اهمیت است تغییر شکل آزمون از نوع چهارگزینه‌ای به محدود پاسخ می‌باشد. چنین تغییری بر مبنای نظریه‌های روان‌شناسی آموزش یک گام به جلو محسوب می‌شود و در واقع با گذر از روش‌های سنتی سنجش مبتنی بر نظریه‌های رفتارگرایی سعی در سنجش عمیق تر معلومات داوطلب با تکیه بر نظریه‌های شناختی دارد
آزمون زبان دکتری نیمه متمرکز (NOET):
اولین دوره این آزمون، توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می شود و در حقیقت در کنار آزمون های استعداد تحصیلی و دروس تخصصی، قرار گرفته است. این آزمون قرار است جایگزین آزمون تافل دکتری یا زبان عمومی دانشگاهها شود. البته سازمان سنجش آموزش کشور، در اطلاعیه ای اعلام کرده است که داوطلبانی که در سایر آزمونهای ملی و بین المللی (به جز آزمونهای زبان عمومی دانشگاه ها) شرکت کرده اند و نمره بالایی کسب کرده اند، می توانند نمره آن آزمون را در تقاضانامه ثبت نام وارد کنند و البته در عین حال لازم است به سوالات آزمون زبان دکتری نیمه متمرکز نیز پاسخ دهند. سازمان سنجش بعد از ارزیابی نمرات زبان داوطلب، بالاترین نمره ای را که توسط وی اخذ شده را ملاک عمل قرار خواهد داد. لازم به یادآوری است سازمان سنجش نمونه سوالات آزمون زبان را منتشر کرده است. با توجه به اینکه این آزمون بصورت یکپارچه و متمرکز در کنار سایر آزمونهای ورودی مقطع دکتری نیمه متمرکز (استعداد تحصیلی و دروس تخصصی) قرار گرفته، انتظار می رود به مهم ترین آزمون ورودی زبان برای ورود به مقطع دکتری در داخل کشور تبدیل شود.
آنچه در خصوص این آزمون حائز اهمیت است تغییر شکل آزمون از نوع چهارگزینه‌ای به محدود پاسخ می‌باشد. چنین تغییری بر مبنای نظریه‌های روان‌شناسی آموزش یک گام به جلو محسوب می‌شود و در واقع با گذر از روش‌های سنتی سنجش مبتنی بر نظریه‌های رفتارگرایی سعی در سنجش عمیق تر معلومات داوطلب با تکیه بر نظریه‌های شناختی دارد. با این حال با توجه به غالب بودن نظام‌های آموزشی سنتی بر آموزش و پرورش و آموزش عالی خصوصا در ارتباط با گروه سنی که در حال حاضر در آستانه ورود به مقطع دکتری هستند تعارض این سبک آزمون با تجارب آموزشی داوطلب لزوم آشنایی کامل با فرمت آزمون و استراتژی های مربوطه برای پاسخگویی به سئوالات را ضروری می‌سازد. بنابراین علی‌رغم عدم تغییر مواد این آزمون در مقایسه با آزمون زبان عمومی (تافل) دکتری که توسط دانشگاهها اخذ می‌شد و در برگیرنده سنجش دانش زبانی داوطلب در مهارت‌های دستور زیان، خواندن و واژگان بود، ناآشنایی داوطلب با فرمت آزمون و استراتژی‌های پاسخگویی می‌تواند منجر به عدم موفقیت در آزمون علی‌رغم دارا بودن دانش زبانی کافی شود.
